Ο καταυλισμός διαμαρτυρίας εμποδίζει τον εκσυγχρονισμό της υπερατλαντικής σιδηροδρομικής γραμμής που προορίζεται να συνδεθεί με το Τρένο Maya και με ολόκληρο το σιδηροδρομικό δίκτυο που θα συνδέει τον Καναδά, τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Μεξικό. Για την υπεράσπιση του εδάφους τους, έχουν αντιμετωπίσει ποινικοποίηση, καταστολή και μια έντονη εκστρατεία συκοφάντησης από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση για την παρεμπόδιση (κατασκευής) ενός από τα εμβληματικά έργα της κυβέρνησης του AMLO, ο οποίος το 2019 παρουσίασε το εν λόγω μεγαλεπήβολο έργο σε επιστολή προς τον Ντόναλντ Τραμπ για να προσελκύσει αμερικανικές επενδύσεις και υποστήριξη.
Εκτός από τις επίσημες επιθέσεις των κυβερνητικών ενόπλων δυνάμεων, του στρατού, της εθνοφρουράς και του ναυτικού, οι κάτοικοι της περιοχής έπρεπε επίσης να αντισταθούν στην εγκληματική βία των ομάδων διακίνησης ναρκωτικών. Οι κάτοικοι κατήγγειλαν τις κατασταλτικές ενέργειες που διέπραξε η εγκληματική ομάδα με επικεφαλής τον Tacho Canasta κατά των μελών της κοινότητας της Santa Cruz Tagolaba και την καταστολή κατά των ακτιβιστών και των τοπικών αρχών του Ixhuatan, η οποία αποτελεί μέρος μιας στρατηγικής που χρησιμοποιείται σε ολόκληρη τη χώρα για την κατάλυση της τοπικής εδαφικής άμυνας.
Στη συνέχεια, τονίστηκε η ανάγκη να υφανθούν δίκτυα αλληλεγγύης, εθνικής και διεθνούς υποστήριξης για την υπεράσπιση της φύσης και των αντιστεκόμενων κοινοτήτων, καθώς και η ανάγκη να αντιμετωπιστεί ο κρατικός λόγος, να υποστηριχθεί ο λόγος των λαών, υπερασπιζόμενοι την αυτοδιάθεσή τους.
Η γη ανήκει σε αυτούς που την δουλεύουν, σε αυτούς που ζουν σε αυτήν, σε αυτούς που την περπατούν, σε αυτούς που την αγαπούν και σε αυτούς που την υπερασπίζονται. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το διεθνές δίκαιο αναγνωρίζει το δικαίωμα των αυτοχθόνων λαών στην αυτοδιάθεση, και αυτό το δικαίωμα συνεπάγεται την απόφαση για το τι θα κάνουν στα εδάφη που κατοικούν.
Ο Carlos Beas υπενθύμισε την ιστορία του υπερατλαντικού τρένου. Το 1899, η στρατιωτική δικτατορία του Porfirio Díaz έδωσε την παραχώρηση του έργου στην αγγλική εταιρεία Pearsons and Son Co. Ο σιδηρόδρομος εγκαινιάστηκε το 1907, το έργο έχασε τη σημασία του όταν τέθηκε σε λειτουργία η Διώρυγα του Παναμά. Ωστόσο, αυτό το παρεμβατικό και νεοφιλελεύθερο πρότυπο σχέδιο προωθήθηκε και πάλι για υλοποίηση σε διάφορες κυβερνήσεις, όπως αυτές των Salinas και Fox. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Carlos Beas έχει γίνει στόχος απειλών από ομάδες οργανωμένου εγκλήματος, οι οποίες παρενοχλούν τις αρχές του ejido και τα μέλη της κοινότητας που συμμετέχουν στη διαδικασία οργάνωσης της κοινότητας.
Το σχέδιο του López Obrador για το τρένο προτείνει μια απαλλοτρίωση σε μακροπεριφερειακό επίπεδο ·δεν είναι μόνο η κατασκευή των γραμμών. Υπάρχει ένα ολόκληρο σχέδιο απαλλοτρίωσης για τον Ισθμό: αγωγοί φυσικού αερίου και πετρελαίου, διυλιστήρια, maquilas (σημ. της μτφ: εργοστάσια συναρμολόγησης με ειδικές φορολογικές απαλλαγές), ορυχεία και 10 βιομηχανικά πάρκα. Ο López Obrador καταφέρνει να υλοποιήσει το μεγαλύτερο όνειρο όλων των νεοφιλελεύθερων, και οι ιθαγενικές κοινότητες, όπως και οι 32 λαοί που κατοικούν το βόρειο τμήμα του Ισθμού, ήταν και είναι ο μεγαλύτερος εφιάλτης του.
"Από τον Ιούνιο του 2019 έως τον Μάρτιο του 2023, έχουμε μετρήσει περίπου 69 κινητοποιήσεις των λαών για να αποτρέψουμε την πρόοδο των εργασιών και των ζημιών αυτών των έργων. Στις 3 Φεβρουαρίου 2023, 3 κοινότητες κινητοποιήθηκαν από κοινού: Palomares, Guichicovi, και Mogoñe Viejo. Το Πολεμικό Ναυτικό ήταν παρόν και στις τρεις κινητοποιήσεις προσπαθώντας να εκφοβίσει, αυτή είναι η απάντηση της 4ης (Cuatra Trasformación) στις απαιτήσεις μας".
Η καταγγελία των συντρόφων της UCIZONI αναφέρθηκε στη συνέχεια στις διαβουλεύσεις και στην άρνηση χορήγησης πληροφοριών: οι άνθρωποι ανέφεραν λεπτομερώς πώς οι ομοσπονδιακές αρχές δεν παρείχαν επαρκείς πληροφορίες για το έργο, ούτε στοιχεία σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, ούτε υπάρχουν πληροφορίες στις γλώσσες Mixe ή Zoque, τις γλώσσες που μιλούν περισσότερο οι κάτοικοι. Η διαίρεση των κοινοτήτων μέσω επιλεκτικών κυβερνητικών έργων και διανομών: Οι κάτοικοι αυτής της περιοχής ανέφεραν το κρατικό έργο Sembrando Vida και άλλα προγράμματα της 4T (Cuarta Transformación) που δημιουργούν πελατειακές σχέσεις μεταξύ ορισμένων κατοίκων και της ομοσπονδιακής και της πολιτειακής κυβέρνησης. Σε άλλες περιοχές του Ισθμού, η κατάσταση επαναλαμβάνεται - στο ανατολικό τμήμα της περιοχής έχουν εντοπιστεί δύο δολοφονίες ακτιβιστών και υπερασπιστών της κοινότητας, ενώ οι κάτοικοι περιγράφουν επίσης λεπτομερώς ότι άτομα της ομοσπονδιακής και της πολιτειακής κυβέρνησης πίεζαν τις παραδοσιακές αρχές των ejidos να δεχτούν μεγάλα χρηματικά ποσά με αντάλλαγμα την παραχώρηση δικαιωμάτων γης- τα ποσά έφτασαν μέχρι και το ένα εκατομμύριο πέσος. Ένα ποσό που είναι ασήμαντο για τις εταιρείες. Η επένδυση που ανακοίνωσε ο López Obrador το 2018 μόνο για το σχέδιο ανάπτυξης του ισθμού Tehuantepec ήταν 8 δισεκατομμύρια πέσος. Ωστόσο, το ερώτημα είναι, πού πάνε αυτά τα 8 δισεκατομμύρια πέσος; Πού είναι τα δισεκατομμύρια πέσος που χρησιμοποιήθηκαν για άλλα έργα, όπως αιολικά πάρκα και αγωγοί φυσικού αερίου;
Στο τέλος, πραγματοποιήθηκε πορεία από τον καταυλισμό προς την εθνική οδό για να ξαναρχίσει η πορεία του καραβανιού και να συνεχίσει προς τη Veracruz.
Κατά τη διάρκεια της ημέρας τιμήθηκε η ζωή και ο αγώνας της Betty Cariño και του Jyri Yaakkola που δολοφονήθηκαν στις 27 Απριλίου πριν από 13 χρόνια σε ένα καραβάνι για την υποστήριξη του αυτόνομου δήμου San Juan Copala στην Οαχάκα. Η πολιτική οργάνωση MULT έστησε ενέδρα στο καραβάνι και για πολλά χρόνια εκτόπιζε και δολοφονούσε ανθρώπους στην περιοχή Triqui για να εξασφαλίσει τον πολιτικό έλεγχο καθώς και τον προϋπολογισμό του δήμου. Οι τέσσερις πιθανώς υπεύθυνοι αφέθηκαν ελεύθεροι μέσω μιας συμφωνίας μεταξύ της οργάνωσης και της μεξικανικής κυβέρνησης, γι' αυτό και 13 χρόνια μετά από αυτή την τρομερή ημερομηνία, ζητείται δικαιοσύνη για την Betty και τον Jyri.
