Τη νύχτα της 25ης Απριλίου, το Καραβάνι El Sur Resiste έφτασε στην Puente Madera, στην Οαχάκα, όπου η κοινότητα αντιστέκεται στην κατασκευή ενός τερατώδους βιομηχανικού πάρκου, στο πλαίσιο του έργου Interoceanic Train, γνωστού και ως Διαωκεάνιος Διάδρομος.
Η υποδοχή από την κοινότητα ήταν αγωνιστική, συγκεντρωμένος κόσμος που κρατούσε πυρσούς και φωτοβολίδες υποδέχθηκε το καραβάνι στη διασταύρωση με την κεντρική λεωφόρο· στο σημείο αυτό πραγματοποιούν καθιστικές διαμαρτυρίες και αποκλεισμούς δρόμων απαιτώντας να ακουστεί η φωνή τους.
Το Καραβάνι ενώθηκε με τα μέλη της κοινότητας και έτσι ξεκίνησε η πορεία με τη συνοδεία μηχανών καθώς και μοτοκίνητων ταξί και που όλοι φώναζαν συνθήματα ¡Puente Madera No Se Vende! El Istmo No Se Vende! Το Puente Madera δεν πουλιέται! Ο Ισθμός δεν πουλιέται! με τον ήχο από τις κόρνες και τις κουέτες (cuetes) να ακούγεται παντού.
El Pitayal
Την δεύτερη μέρα του Καραβανιού ο Νότος αντιστέκεται, την Τετάρτη 26 Απριλίου, επισκεφτήκαμε το El Pitayal, μια περιοχή γεμάτη μεσκίτες (σημ. της μτφ : είδος δέντρου), κογιότ, κουνέλια, ελάφια και άλλα είδη ζώων και φυτών· η περιοχή αυτή κινδυνεύει να μετατραπεί σε βιομηχανικό πάρκο, ένα από τα επτά πάρκα που προωθεί η ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
Εκεί, τα μέλη της κοινότητας Puente Madera εξήγησαν όσα κινδυνεύουν να συμβούν στην περιοχή, όσα σχεδιάζονται να κατασκευαστούν και όλοι συμφωνούν σε ένα εξαιρετικά σημαντικό σημείο: το Pitayal αντιπροσωπεύει κάτι περισσότερο από έναν φυσικό χώρο και τη βιοποικιλότητα που τον κατοικεί, η ύπαρξή του είναι η βάση της ύπαρξης της κοινότητας Puente Madera, όπως εξηγεί μια γυναίκα από την κοινότητα:
"Χάρη στο Pitayal ζούμε, τρώμε, από το Pitayal κόβουμε καυσόξυλα τα οποία τα χρησιμοποιούμε για το μαγείρεμα και τα οποία τα πουλάμε, εκεί υπάρχουν ζώα όπως κουνέλια και ελάφια, αν μας πάρουν το Pitayal είναι σαν να μας παίρνουν τον τρόπο από την οποίο θα επιβιώνουμε».
Αυτή είναι μια πτυχή που η κυβέρνηση του Andrés Manuel López Obrador έχει αποφασίσει να αγνοήσει σχετικά με τους ιθαγενείς λαούς που κατοικούν στην περιοχή που ονομάζεται Μεξικό καθώς και των υπόλοιπων φιλελεύθερων κυβερνήσεων· η περιοχή αυτή αντιπροσωπεύει κάτι περισσότερο από μια φυσική οντότητα και τους φυσικούς πόρους· οι αυτόχθονες λαοί, όπως οι Ζαποτέκοι της Puente Madera, έχουν αναπτύξει τον τρόπο ζωής τους σε πλήρη σύνδεση με το φυσικό τους περιβάλλον.
Εάν καταστραφεί το έδαφος στο οποίο ζει μια κοινότητα, δεν καταστρέφεται μόνο το φυσικό της περιβάλλον, αλλά και ο τρόπος ζωής ενός ολόκληρου λαού - η τροφή τους, οι τρόποι παραγωγής οικονομικών πόρων, ο πολιτισμός τους, η παράδοση και ο καθημερινός τρόπος ζωής τους.
Στην περιοχή που κινδυνεύει και έχει έκταση περίπου τριακόσια εξήντα εκτάριών σύμφωνα με την κοινότητα, η κυβέρνηση της 4T προσπάθησε να επιβάλει το συγκεκριμένο έργο μέσο του Εθνικού Ινστιτούτου για τους Ιθαγενείς Λαούς μέσα από την συνδρομή ανθρώπων που πήγαν σε διαβουλεύσεις, πλαστογράφησαν υπογραφές και απειλές κατά της κοινότητες.
"Εμείς, η Συνέλευση του Ισθμού, λέμε ότι η σημερινή κυβέρνηση είναι η χειρότερη όλων - αυτή η κυβέρνηση όχι μόνο δεν μας έδωσε την παραμικρή ευκαιρία να πούμε στην κυβέρνηση τους λόγους για τους οποίους αντιστεκόμαστε αλλά αντίθετα μας κυνηγά»
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης στο Pitayal, τα μέλη της κοινότητας Puente Madera φύτεψαν δυο διαφορετικούς τύπους δέντρων, σύμβολα ελπίδας που είναι αντιπροσωπευτικά της συγκεκριμένης περιοχής. Παράλληλα, τρεις γυναίκες μέλη της κοινότητας έκαναν μια προσφορά στη γλώσσα τους – Ζαποτέκ- ως ένδειξη ευγνωμοσύνης στη μητέρα γη για τη διατήρηση της ζωής, ζητώντας δύναμη να συνεχίσουν τον αγώνα.
Το El Pitayal αισθάνεται ξηρό και άνυδρο, ωστόσο, η κοινότητα έχει καταρτίσει ένα σχέδιο για να αναδασώσει αυτή την περιοχή και να συνεχίσει την ύπαρξή της αρμονικά, όπως έχει κάνει τόσα χρόνια από γενιά σε γενιά.
Αντιστάσεις στον Ισθμό της Οαχάκα
Αφού επιστρέψαμε από το Pitayal, συμμετείχαμε στο πρώτο πάνελ του φόρουμ "Επαναστάσεις και αντιστάσεις στον Ισθμό της Οαχάκα", στο οποίο εκπρόσωποι από διάφορες κοινότητες της περιοχής του Ισθμού εξηγούν τα προβλήματα που απειλούν την κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική σταθερότητα των εδαφών τους.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι θα ήταν δύσκολο για κάθε κοινότητα να εξηγήσει την πολυπλοκότητα των προβλημάτων που αντιμετωπίζει και τις μορφές αντίστασής της. Ωστόσο, είναι δυνατόν να δοθεί μια γενική επισκόπηση της περιοχής και, σύμφωνα με όσα είπε ο κάθε συμμετέχων στο πάνελ, δεν θα ήταν λάθος να τονιστεί ότι μια από τις μεγαλύτερες απειλές για τους Λαούς και τις κοινότητες της περιοχής αυτής είναι η επιβολή νεοφιλελεύθερων έργων, όπως το βιομηχανικό πάρκο στο El Pitayal, που θέτει σε κίνδυνο την ύπαρξή τους, καθώς και η δημιουργία άλλων τύπων βίας που πυροδοτούνται από τη διάρρηξη του κοινωνικού ιστού λόγω της περιβαλλοντικής και επομένως της πολιτιστικής καταστροφής, ως αποτέλεσμα ενός επιβαλλόμενου έργου.
Οι επιπτώσεις αυτές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τον αναγκαστικό εκτοπισμό από το έδαφός του, την αύξηση της παρουσίας εγκληματικών ομάδων που εμπλέκονται στη διακίνηση ναρκωτικών και την εμπορία ανθρώπων και την αύξηση της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών.
Ακολουθεί μια σύντομη περίληψη των προβλημάτων που εντοπίστηκαν από κάθε μία από τις κοινότητες που ήταν παρούσες.
- ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΙΘΑΓΕΝΩΝ ΛΑΩΝ ΤΟΥ ΙΣΘΜΟΥ ΣΕ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ (APIIDTT): η Συνέλευση αναφέρθηκε στο ζήτημα της επιβολής αιολικών πάρκων σε όλη την περιοχή του Ισθμού, τα οποία δεν έχουν δημιουργήσει ευημερία στις οικογένειες που πείστηκαν από τις εξαγγελίες περί «ανάπτυξης» να ενοικιάσουν τα εδάφη τους με τη νόμιμη μορφή της επικαρπίας κάτω από εξαιρετικά δυσμενείς για τις ίδιες συμβάσεις. Τα αιολικά πάρκα, σύμφωνα με την APIIDT, προκαλούν επίσης τον θάνατο επικονιαστικών ειδών, όπως οι νυχτερίδες, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η ξηρασία της γης και να μολύνεται ο υδροφόρο ορίζοντας.
"Ήρθαν στην περιοχή, εξαπάτησαν τους ανθρώπους με συμβόλαια χρησικτησίας για 30 χρόνια για να νοικιάσουν τη γη τους. Πολλοί άνθρωποι νοίκιασαν, αλλά πολλοί από εμάς αγωνιστήκαμε με νομικά μέσα, με άμεση δράση, με νομική συνδρομή και καταφέραμε να σταματήσουμε δύο έργα. Και παρόλο που υπάρχουν 15 αιολικά πάρκα στο Juchitán, δεν έχουμε λάβει ούτε ένα watt από αυτές τις εταιρείες, δεν λαμβάνουμε τίποτα από αυτές. Αυτά τα έργα δεν είναι για εμάς.
- Ixtepec: η κοινότητα του Ixtepec, παρουσίασε μέρος της εμπειρίας της περισσότερο από δέκα χρόνια αντίστασης ενάντια σε ένα μεταλλευτικό έργο, το οποίο δεν μπόρεσε να υλοποιηθεί λόγω της αντίστασης του λαού, που οργανώθηκε κυρίως από τις γυναίκες μέλη της κοινότητας. Ωστόσο, η κοινότητα του Ixtepec ανέφερε ότι η ίδια κατάσταση που βίωσαν πριν από δέκα χρόνια, όταν το έργο εξόρυξης ήρθε στην κοινότητά τους, βιώνεται τώρα με το έργο Interoceanic/Transisthmian Train.
«Ήμασταν μια μικρή ομάδα νέων γυναικών και ανησυχούσαμε για όλα όσα συνέβαιναν, συλλέγαμε πληροφορίες μέχρι που είδαμε ότι οι τοπικοί ηγέτες είχαν όντως αυτές τις πληροφορίες, είχαν δώσει το πράσινο φως για το έργο εξόρυξης · οργανώσαμε μια εκστρατεία για να το αναδείξουμε αυτό, γιατί ξέραμε ότι αυτό που διακυβεύεται είναι η ζωή, και καταφέραμε να το σταματήσουμε.
Τώρα όμως μας καταδιώκει ο Διαντλαντικός Διάδρομος, στο Ixtepec συμβαίνει ξανά αυτό που συνέβη πριν από 10 χρόνια· οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν τι συμβαίνει στην περιοχή, δεν γνωρίζουν τι είναι ένα βιομηχανικό πάρκο, δεν ξέρουν πώς αυτό το τρένο θα μας πάρει τα λίγα ή τα πολλά που έχουμε».
- La Ventosa: Η κοινότητα της La Ventosa μίλησε για την αντίσταση της από το έτος 2016 ενάντια στις καναδικές εταιρίες εξόρυξης και πως κατάφεραν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των μελών της κοινότητας καθώς και άλλων κοινοτήτων και με αυτόν τρόπο κατόρθωσαν να σταματήσουν το έργο, μέσω ακριβώς της κοινοτικής οργάνωσης.
«Το έργο είχε ακόμα τριάντα χρόνια παραχωρήσεων σε ισχύ, το να σταματήσουμε το έργο μας κόστισε δυσφήμιση, απειλές, κούραση, αλλά συνεχίζουμε να λέμε όχι στο ορυχείο, όχι στα αιολικά πάρκα. Λέμε επίσης όχι στις διαβουλεύσεις, γιατί είναι στημένες και μας στερούν το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση»
- Ixhuatán: η κοινότητα Ixhuatán εξήγησε πως στα ανατολικά του Ισθμού υπάρχουν 16.000 εκτάρια που παραχωρήθηκαν από την εξαετή θητεία του Peña Nieto και παρόλο που η κυβέρνηση López Obrador έχει αρνηθεί την παραχώρηση, είναι γνωστό το σχέδιο για τη δημιουργία ζωνών παραγωγής και επενδυτικών ζωνών σε ολόκληρη την περιοχή του Ισθμού.
«Ο Ισθμός βρισκόταν πάντα στο στόχαστρο της εκμετάλλευσης, από τη δεκαετία του 2000 με το σχέδιο Puebla Panama με τον Vicente Fox, τις ειδικές οικονομικές ζώνες με τον Peña Nieto και τέλος με τον AMLO και τις ειδικές οικονομικές ζώνες, τη διαντλαντική διώρυγα. Διαφορετικό όνομα, αλλά το ίδιο όραμα εκμετάλλευσης».
Υπάρχει μια άλλη παραχώρηση μεταλλείων, επίσης από την εξαετή θητεία του Peña Nieto, στα σύνορα με την Chimalapas, αυτήν στον ποταμό Ostuta, τον πιο σημαντικό ποταμό σε ολόκληρο τον Ισθμό, όπου υπάρχει μια θάλασσα από ασήμι και χαλκό και έχουν κάνει τα πάντα για να εκμεταλλευτούν αυτά τα ορυκτά. Ωστόσο, η υπεράσπιση και η οργάνωση των κοινοτικών γαιών και των ejidos καθώς και η οργάνωση του λαού ήταν αυτοί που σταμάτησαν τα έργα. Έχουμε επίσης το πρόγραμμα Sembrando Vida, το οποίο στην ουσία οδήγησε τους ανθρώπους στο να σταματήσουν να δουλεύουν την γή, μέσα από τα επιδόματα αυτού του προγράμματος, οι αγρότες φυτεύουν μόνο μάνγκο και μαγιούι με αποτέλεσμα η γη να μην καλλιεργείται πλέον.
Μεταξύ των επιπτώσεων που έχει υποστεί η κοινότητα του Puente de Manera είναι οι διώξεις που έχουν υποστεί τα μέλη της κοινότητας επειδή αντιτίθενται στο βιομηχανικό πάρκο. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν δέκα επτά εντάλματα σύλληψης εναντίον μελών της Συνέλευσης, και ο σύντροφος David Hernández Salazar κρατήθηκε επί οκτώ ώρες καθώς υπήρχαν στοιχεία για την παρατυπία της διαδικασίας και την προσπάθεια κατασκευής αδικημάτων εναντίον του· οι παρενοχλήσεις συνεχίζονται όπως και η δικαστική διαδικασία παραμένει ανοιχτή.
Ως εκ τούτου, η Συνέλευση του Ισθμού θεωρεί υπεύθυνα τα τρία επίπεδα της κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένου του Antonino Morales Toledo, Γραμματέα Διοίκησης της πολιτείας της Oaxaca, του κυβερνήτη της Oaxaca, Salomón Jara Cruz, και του Προέδρου της Δημοκρατίας, Andrés Manuel López Obrador, για οποιαδήποτε επίθεση οποιουδήποτε είδους εναντίον οποιουδήποτε μέλους της κοινότητας, μελών της Συνέλευσης ή του μετώπου των οργανώσεων της Oaxaca.
